Rozwój franczyzy w Polsce ruszył z kopyta tuż po upadku komunizmu. Ten model biznesowy szybko stał się fundamentem prowadzenia małych i średnich przedsiębiorstw. Dlaczego Polacy tak pokochali franchising i czy jest to dobry pomysł na biznes? Dowiesz się tego w tym artykule!
Definicja franczyzy
Zanim omówimy historię franczyzy w Polsce, sprecyzujmy, czym jest franczyza. Jest to model biznesowy oparty na współpracy między dwiema stronami:
- Właścicielem biznesu – franczyzobiorcą.
- Dużą siecią – franczyzodawcą.
W ramach współpracy franczyzowej franczyzodawca umożliwia franczyzobiorcy prowadzenie działalności pod szyldem sieci, równocześnie zapewniając wsparcie marketingowe czy administracyjne. W zamian franczyzodawca uiszcza regularnie opłatę franczyzową, która zazwyczaj wynosi procent od dochodu, przychodu lub wpłat (w zależności od rodzaju działalności) w danym miesiącu.
Historia i rozwój franczyzy w Polsce i nie tylko
Tak jak wspomnieliśmy we wstępie, franchising pojawił się w Polsce wraz z upadkiem komunizmu – do pierwszych sieci działających w tym modelu należały, między innymi:
- Yves Rocher (firma kosmetyczna),
- Mr Hamburger (śląska sieć barów szybkiej obsługi, pierwsza polska franczyza),
- A. Blikle (sieć cukierni),
- Pożegnanie z Afryką (sieć kawiarni),
- McDonald’s.
Od przełomu lat 80’ i 90’ minęło już sporo czasu i przybyło wiele franczyz – według Dominiki Ruteckiej, w 2020 roku w Polsce działało 1310 sieci franczyzowych, a na taką formę biznesu zdecydowało się aż 83 tys. franczyzobiorców (1). Dane pokazują też, że liczba franczyz w Polsce stale rośnie.
W 2020 roku działało w Polsce 1310 sieci franczyzowych i 83 tys. franczyzobiorców
Musimy tu jednak zaznaczyć, że sam model nie był nowy, gdy pojawił się w Polsce. Franchising, tak jak wiele innych rzeczy, przypłynął do nas zza oceanu po upadku komunizmu.
Historia nazwy i początki franczyzy na świecie
Franchising pojawił się w Stanach Zjednoczonych znacznie wcześniej niż w Polsce, bo już w drugiej połowie XIX wieku. Jednak pierwsze systemy z podobnymi cechami mogliśmy zaobserwować już w czasach feudalnych, a sama nazwa nie wywodzi się z języka angielskiego, tylko… z języka francuskiego. I nie chodzi tutaj o wymieszanie się języków po zdobyciu Brytanii przez Wilhelma Zdobywcę, gdyż użycie tego terminu nastąpiło nieco później.
W XII wieku pojęcia franczyzy, a dokładniej charters de franchise zostało zastosowane po raz pierwszy, przez władze świeckie i kościelne we Francji. Te umożliwiały obywatelom wykorzystanie terenów leśnych w zamian za opłatę lub określone usługi. Dlatego mimo spopularyzowania franchisingu przez USA, to tak naprawdę Francja jest miejscem narodzin tego modelu biznesowego.
Sprawdź też:
Franczyza w Polsce: czy warto?
Czy franczyza się opłaca w 2024 roku? Może są lepsze modele biznesowe? To wszystko zależy bezpośrednio od rodzaju franchisingu.
W przypadku franczyz twardych odpowiedź na to pytanie jest kwestią sporną – ciążyć będzie na Tobie wiele ograniczeń, a same opłaty wstępne mogą być dosyć spore. Na szczęście większość franczyz edukacyjnych w Polsce to franczyzy miękkie, co diametralnie zmienia sytuację.
Aby lepiej zrozumieć, czy i jaką franczyzę warto otworzyć, musimy zerknąć na korzyści i wady tego rozwiązania – te znajdziesz poniżej.
➕ Plusy franczyzy
- Bogaty know-how – sieć, z którą współpracujesz, ma doświadczenie w branży, niezależnie czy mowa o szkołach językowych, czy o sklepach spożywczych. Dzięki temu może zapewnić Ci najnowsze informacje o trendach w branży, a Ty jesteś w stanie zoptymalizować swój biznes do perfekcji, korzystając z wiedzy zbieranej latami przez dziesiątki, jeśli nie setki ekspertów.
- Znana marka – franczyza jednoosobowa to tak naprawdę moc jednej, olbrzymiej i znanej marki skoncentrowana w jednoosobowej działalności gospodarczej. W praktyce oznacza to znacznie łatwiejsze przyciąganie klientów, mimo mniejszych wysiłków.
- Pomoc administracyjna i marketingowa – współpracując z większą marką, otrzymasz dostęp do narzędzi, wsparcia administracyjno-księgowego, a część działań marketingowych zostanie wykonana za Ciebie (np. w Early Stage to my zajmujemy się marketingiem internetowym).
Sprawdź też:
- Jakie są skuteczne strategie marketingowe dla franczyzy szkoły językowej?
- Jak promować swoją szkołę językową?
➖ Minusy franczyzy
- Stała opłata franczyzowa – o ile w przypadku franczyz miękkich, takich jak Early Stage, nie jest ona zbyt dużym obciążeniem i jest jasno uzależniona od liczby wpłat dokonanych przez rodziców, tak przy nieco bardziej restrykcyjnych franczyzach może ona być mocno obciążająca. Poza tym, mimo wszystko nie zarabiasz w pełni na siebie.
- Mniejsza niezależność – tutaj znowu wszystko zależy od rodzaju franczyzy. Niektóre ograniczają Twoją niezależność w tak niewielkim stopniu, jak to tylko możliwe w ramach tego modelu (np. Early Stage). W innych Twoja swoboda może być mocniej ograniczona.
- Dodatkowe wymagania – opłata akcesyjna czy konieczność posiadania lokalu – takie obowiązki mogą być na Ciebie narzucone przez franczyzodawcę. Jednak franczyza franczyzie nierówna, np. w Early Stage nie wymagamy od Ciebie ani opłaty akcesyjnej, ani posiadania lokalu.
Sprawdź też:
Dlaczego franczyza w Polsce opłaca się dla małych i średnich firm?
Franczyza w Polsce opłacalna jest przede wszystkim ze względu na zaufanie klientów – działając pod szyldem znanej marki, od początku wzbudzasz je wśród rodziców, którzy chcieliby zapisać swoje dzieci do Twojej szkoły. Dodatkowo franchising często jest po prostu mniej kosztowny – nie musisz inwestować w narzędzia IT czy pełne działania marketingowe. Dlatego w przyszłości spodziewamy się jeszcze większego rozwoju franczyzy w Polsce i zachęcamy Cię do dołączenia pod skrzydła franczyzy Early Stage!
Chcesz dowiedzieć się więcej? Chętnie porozmawiamy!
📞 Zadzwoń: 886 876 089
✉️ Napisz: franczyza@earlystage.pl
✅ Skorzystaj z formularza kontaktowego
Sprawdź też:
- Jak działa franczyza szkoły językowej w Early Stage?
- Dlaczego warto otworzyć szkołę językową z Early Stage?
- Własna szkoła językowa – dlaczego warto wybrać franczyzę z Early Stage?
- Jakie wsparcie otrzymasz jako franczyzobiorca szkoły językowej Early Stage?
Źródła:
- Rutecka, D. (2020). Rozwój rynku franczyzy w Polsce. Zeszyty Naukowe Zbliżenia Cywilizacyjne, 16(3). http://dx.doi.org/10.21784/ZC.2020.017
